Dofinansowanie wypoczynku  pracownika przez pracodawcę z  Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS) zwane potocznie „wczasami pod gruszą” przysługuje pracownikom i ich rodzinom oraz emerytom i rencistom – byłym
pracownikom i ich rodzinom, oraz innym osobom, którym pracodawca przyznał w regulaminie Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych. W regulaminie ZFŚS pracodawca powinien określić warunki przyznawania świadczenia, kierując się kryteriami wskazanymi przez ustawodawcę w art. 8 ustawy, który stanowi, że „przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu”.
Ustawodawca daje pracodawcy dowolność w kreowaniu Regulaminu Funduszu, oczywiście o ile jego zapisy są zgodne z powszechnie obowiązującym prawem. W zakładowych regulaminach Funduszu Świadczeń Socjalnych Pracodawcy umieszczają zapisy, zgodnie z którymi wypłata wczasów pod gruszą przysługuje po wykorzystaniu określonej długości dni urlopu. Zwykle jest to urlop 14 dniowy. .

Często to świadczenie jest także mylone ze świadczeniem urlopowym, o którym mowa w art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zgodnie z tym przepisem świadczenie urlopowe wypłaca pracodawca raz w roku każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Świadczenie urlopowe wypłacają pracodawcy, którzy nie wprowadzają ZFŚS i zatrudniają mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.

W przypadku  świadczenia urlopowego istnieje przepis, który przewiduje powiązanie funkcjonalne pomiędzy długością urlopu pracownika a wypłatą tego świadczenia. Świadczenie urlopowe ma charakter roszczeniowy pod warunkiem spełnienia kryterium ustawowego – ilości wykorzystanych dni urlopu (M. Mędrala, Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Komentarz, Warszawa 2022, s. 88.

Wypłata z ZFŚS tzw. wczasów pod gruszą nie może być powiązana z ilością dni wykorzystanego urlopu, bowiem nie można wiązać wypłat, dopłat lub innych świadczeń finansowanych z ZFŚS z innymi kryteriami aniżeli kryterium socjalne.
Art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS wyraźnie wskazuje, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.

Wprowadzanie innych kryteriów niż wskazane w cytowanym art. 8 ustawy stanowi w mojej ocenie naruszenie powyższej ustawy. Ilość dni wykorzystanego przez pracownika urlopu, stosowane jako kryterium uzyskania świadczenia jakim jest wypłata wczasów pod grusza” nie jest w żadnym stopniu związane sytuacją życiową bytową, czy materialną Pracownika, a więc nie mieści się w kryterium socjalnym.

Zgodnie z wyrokiem SN z 20.08.2001 r., I PKN 579/00, OSNP 2003, nr 14, poz. 331.: Pracodawca administrujący środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie może ich wydatkować niezgodnie z regulaminem zakładowej działalności socjalnej, którego postanowienia nie mogą być sprzeczne z zasadą przyznawania świadczeń według kryterium socjalnego, to jest uzależniającego przyznawanie ulgowych usług i świadczeń wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 12.10.2015 r., III AUa 120/15, środki z Funduszu winny być rozdysponowane tylko i wyłącznie według kryterium socjalnego, a nie jakiegokolwiek innego.

Uważam, że biorąc pod uwagę powyższe wyroki stanowisko jakoby można do przyznawania świadczenia w postaci wczasów pod grusza stosować inne niż socjalne kryteria, w tym długość urlopu wypoczynkowego jest niezgodne z prawem.